Podatkowa księga przychodów i rozchodów (PKiR) to ewidencja osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów. Powinny się w niej znaleźć zapisy obejmujące sprzedaż produktów lub usług oraz koszty związane z prowadzeniem działalności, poniesione w celu uzyskania przychodu. Na podstawie dokonanych zapisów określa się wielkość podatku dochodowego w danym miesiącu i całym roku.

Księgę przychodów i rozchodów można prowadzić w wersji tradycyjnej (papierowej), np. korzystając z gotowych broszur, lub w programie komputerowym. W obydwu przypadkach bardzo ważne jest, aby zabezpieczyć dane przed utratą, zniszczeniem czy zniekształceniem przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku dochodowego, obliczonego na podstawie danej księgi. Nie ma obowiązku robienia wydruków z PKPiR.

Kiedy należy prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów?

Podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKiR) prowadzi się w następujących przypadkach:

  • rozliczając podatek na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub liniowo;
  • prowadząc indywidualną działalność gospodarczą;
  • prowadząc spółkę cywilną osób fizycznych lub jawną osób fizycznych czy spółkę partnerską;
  • gdy przychody netto z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej lub też przychody spółki nie przekroczyły w ubiegłym roku równowartości 2 mln euro – przeliczenie na polską walutę dokonywane jest według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października w roku poprzedzającym rok podatkowy, w 2019 r. jest to wartość 8 559 000 zł.

Nie ma obowiązku prowadzenia księgi przychodów i rozchodów, jeśli:

  • podatek rozliczany jest na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej;
  • prowadzone są inne księgi rachunkowe.

Co musi zawierać podatkowa księga przychodów i rozchodów?

Zawartość księgi przychodów i rozchodów określa załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie PKPiR. Podstawą do prowadzenia dziennych zapisów są dowody księgowe, czyli faktury VAT, w tym VAT RR, dokumenty celne, rachunki, noty księgowe, dowody przesunięć, dowody opłat bankowych, pocztowych, książeczki opłat, raporty fiskalne, opisy lub specyfikacje materiałów lub towarów handlowych, na które została wystawiona faktura. Prawidłowo prowadzona podatkowa księga przychodów i rozchodów musi zawierać 17 kolumn, w których kolejno notuje się:

Kolumna 1. – liczbę porządkową wpisów. Numeracja ciągła może być prowadzona dla całego roku lub dla poszczególnego miesiąca.

Kolumna 2. – datę dokumentu, który jest podstawą wpisu.

Kolumna 3. – numer dokumentu, który jest podstawą wpisu, np. numer faktury zakupu lub sprzedaży.

Kolumna 4. – nazwę podmiotu, z którym dokonywana jest transakcja. W przypadku osób prywatnych wpisuje się imię i nazwisko. Kolumnę tę zostawia się pustą, jeśli zapis dotyczy przychodu ze sprzedaży i jest sporządzany na podstawie dziennych zestawień sprzedaży oraz dowodów wewnętrznych.

Kolumna 5. – adres kontrahenta. Kolumnę tę zostawia się pustą w przypadku jak wyżej.

Kolumna 6. – określenie rodzaju przychodu lub wydatku, np. wypłata wynagrodzeń za konkretny okres, zapłata za materiały.

Kolumna 7. – przychody ze sprzedaży towarów i usług.

Kolumna 8. – pozostałe przychody, np. z odpłatnego zbycia składników majątku, odsetki od lokat bankowych, dodatnie kursy walutowe czy otrzymane kary umowne.

Kolumna 9. – sumę kwot z kolumn 7. i 8.

Kolumna 10. – ceny zakupionych materiałów i towarów handlowych.

Kolumna 11. – koszty związane z zakupem, np. transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia.

Kolumna 12. – kwoty wynagrodzeń brutto wypłacanych pracownikom oraz wynagrodzenia w naturze wg przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców.

Kolumna 13. – pozostałe koszty uzyskania przychodów z wyjątkiem tych, które art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawy PIT) nie uznaje za koszty uzyskania przychodów.

Kolumna 14. – sumę kwot z kolumn 12. i 13.

Kolumna 15. – to tzw. kolumna wolna, w której można dokonywać zapisów nieprzyporządkowanych do poprzednich kolumn, np. wydatki odnoszące się do miesiąca lub następnego roku czy też kolejnych lat.

Kolumna 16. – koszty działalności badawczo-rozwojowej, zdefiniowane w art. 26e ustawy PIT.

Kolumna 17. – uwagi do kolumn 2-16, a także informacje na temat pobranych zaliczek czy obrotu opakowania zwrotnymi.

Na koniec każdego miesiąca kalendarzowego należy dokonać podsumowania wpisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, sumując każdą z kolumn.

Solidnie prowadzona księgowość, kompleksowe doradztwo oraz porady finansowe mające na celu pomoc w rozwiązywaniu bieżących problemów.

© Designed by WadimSoft in Gdańsk 2025