Początek 2025 roku przyniósł istotne zmiany dla przedsiębiorców, księgowych i doradców podatkowych. Nowe regulacje wpływają zarówno na obowiązki związane z prowadzeniem księgowości, rozliczeniami podatkowymi, jak i na kwestie formalne dotyczące sprawozdań finansowych czy ubezpieczeń społecznych. Wiele z tych zmian wynika z konieczności dostosowania przepisów do aktualnej sytuacji gospodarczej, rosnącej inflacji oraz postępującej cyfryzacji procesów księgowych. W niniejszym artykule podsumujemy najważniejsze zmiany obowiązujące od stycznia 2025 roku, które mają kluczowe znaczenie dla firm i przedsiębiorców. Te zmiany mogą wpłynąć zarówno na codzienne funkcjonowanie firm, jak i na ich długoterminowe strategie finansowe. Warto więc dokładnie przeanalizować nowe regulacje i dostosować do nich swoją działalność, aby uniknąć niepotrzebnych komplikacji i w pełni wykorzystać możliwości, jakie niesie nowy rok podatkowy.
Podwyższenie limitu przychodów dla prowadzenia pełnej księgowości
Od 1 stycznia 2025 roku w polskim systemie rachunkowości nastąpiła istotna zmiana dotycząca progu przychodów, po przekroczeniu którego przedsiębiorcy są zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości. Dotychczasowy limit wynoszący równowartość 2 milionów euro został podniesiony do 2,5 miliona euro. Ta modyfikacja ma na celu dostosowanie przepisów do aktualnych realiów gospodarczych oraz odciążenie mniejszych firm od obowiązku prowadzenia bardziej skomplikowanej ewidencji księgowej.
Dotychczasowe regulacje
Przed wprowadzeniem nowelizacji, obowiązek prowadzenia pełnej księgowości dotyczył:
- osób fizycznych,
- spółek cywilnych osób fizycznych,
- spółek jawnych osób fizycznych,
- spółek partnerskich,
- przedsiębiorstw w spadku.
Jeśli przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów oraz operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy przekroczyły równowartość 2 milionów euro w walucie polskiej, przedsiębiorcy byli zobowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości. Przeliczenia dokonywano na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy.
Nowy limit od 2025 roku
Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 6 grudnia 2024 roku wprowadziła podwyższenie limitu przychodów netto do 2,5 miliona euro. Przy przeliczeniu na złotówki według kursu z 1 października 2024 roku (4,2846 zł za 1 euro), nowy limit wynosi 10 711 500 zł. Oznacza to, że przedsiębiorcy, których przychody za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły tej kwoty, mogą nadal prowadzić uproszczoną księgowość w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów (PKPiR).
Zakres podmiotowy zmian
Podwyższenie limitu dotyczy tych samych grup podmiotów, które były objęte poprzednimi regulacjami, czyli:
- osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
- spółek cywilnych osób fizycznych,
- spółek jawnych osób fizycznych,
- spółek partnerskich,
- przedsiębiorstw w spadku.
Dzięki podniesieniu progu przychodów, więcej przedsiębiorców będzie mogło korzystać z uproszczonych form ewidencji księgowej, co zmniejszy obciążenia administracyjne i koszty związane z prowadzeniem pełnej księgowości.
Przeliczanie limitu na złotówki
Przeliczenia limitu dokonuje się na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy. Dla roku obrotowego 2025 jest to kurs z 1 października 2024 roku, który wyniósł 4,2846 zł za 1 euro. W związku z tym, nowy limit w złotówkach to:
2 500 000 euro × 4,2846 zł/euro = 10 711 500 zł
Przedsiębiorcy, których przychody netto za 2024 rok nie przekroczyły tej kwoty, nie są zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości w 2025 roku.
Konsekwencje dla przedsiębiorców
Podniesienie limitu przychodów niesie za sobą kilka istotnych konsekwencji:
Zmniejszenie obciążeń administracyjnych: Przedsiębiorcy, którzy nie przekroczą nowego limitu, mogą nadal prowadzić uproszczoną księgowość, co jest mniej czasochłonne i kosztowne.
Oszczędności finansowe: Prowadzenie pełnej księgowości wiąże się z wyższymi kosztami, zarówno w zakresie zatrudnienia personelu księgowego, jak i ewentualnych usług zewnętrznych. Uproszczona księgowość pozwala na redukcję tych wydatków.
Elastyczność w zarządzaniu: Mniejsze firmy mogą skupić się na rozwoju działalności operacyjnej, nie angażując nadmiernych zasobów w skomplikowane procesy księgowe.
Nowe progi dla obowiązkowego badania sprawozdań finansowych
Od 1 stycznia 2025 roku w polskim systemie rachunkowości wprowadzono istotne zmiany dotyczące progów, po przekroczeniu których jednostki są zobowiązane do poddania swoich sprawozdań finansowych obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta. Nowelizacja ustawy o rachunkowości podniosła te limity o 25%, co ma na celu dostosowanie przepisów do aktualnych realiów gospodarczych oraz odciążenie mniejszych przedsiębiorstw od obowiązku audytu. Obecnie obowiązujące progi przedstawiają się następująco:
- Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego: 3 125 000 euro.
- Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy: 6 250 000 euro.
- Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty: co najmniej 50 osób (bez zmian).
Oznacza to, że jednostki, które w roku obrotowym spełnią co najmniej dwa z powyższych warunków, są zobowiązane do poddania swoich sprawozdań finansowych badaniu przez biegłego rewidenta.
Przeliczanie limitów na złotówki
Limity wyrażone w euro przelicza się na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok obrotowy. Dla roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 roku, kurs z 1 października 2024 roku wyniósł 4,2846 zł za 1 euro. W związku z tym, nowe limity w złotówkach to:
• Suma aktywów bilansu: 3 125 000 euro × 4,2846 zł/euro = 13 389 375 zł.
• Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów: 6 250 000 euro × 4,2846 zł/euro = 26 778 750 zł.
Jednostki, które przekroczą te wartości w roku obrotowym, są zobowiązane do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego.
Zmiany w definicji przychodów netto
W ramach nowelizacji ustawy o rachunkowości dokonano również zmiany w definicji przychodów netto. Usunięto kategorię przychodów z operacji finansowych, co oznacza, że obecnie limit przychodów wyznaczają wyłącznie przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów. Ta zmiana ma na celu ujednolicenie pojęcia przychodów netto oraz lepsze odzwierciedlenie rzeczywistej skali działalności operacyjnej jednostki.
Cyfryzacja dokumentacji CIT
Nowe przepisy nakładają na określone grupy podatników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych oraz przekazywania ich w formie elektronicznej do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Celem tych zmian jest zwiększenie przejrzystości, efektywności oraz usprawnienie procesów kontrolnych w administracji podatkowej.
Zakres podmiotowy i harmonogram wdrażania
Obowiązek cyfryzacji dokumentacji księgowej został wprowadzony etapowo, z uwzględnieniem wielkości i charakteru działalności przedsiębiorstw. Harmonogram wdrażania przedstawia się następująco:
Od 1 stycznia 2025 roku:
- Podatnicy CIT, których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym przekroczyła 50 milionów euro.
- Podatkowe grupy kapitałowe.
- Te podmioty są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej oraz do ich przekazywania w określonej strukturze logicznej. W pierwszym etapie, od 1 stycznia 2025 roku, wymóg ten obejmuje jedynie znaczniki identyfikujące konta ksiąg rachunkowych.
Od 1 stycznia 2026 roku:
- Pozostali podatnicy CIT, w tym spółki niebędące osobami prawnymi, zobowiązani do składania JPK_VAT.
Od 1 stycznia 2027 roku:
- Pozostali podatnicy CIT oraz spółki niebędące osobami prawnymi.
W tym finalnym etapie wszystkie pozostałe podmioty objęte ustawą o CIT będą zobowiązane do prowadzenia elektronicznych ksiąg rachunkowych zgodnie z nowymi standardami.
Wymogi dotyczące struktury logicznej ksiąg rachunkowych
Ministerstwo Finansów określiło szczegółowe wymogi dotyczące struktury logicznej elektronicznych ksiąg rachunkowych, które przedsiębiorcy są zobowiązani stosować. Struktura ta, znana jako JPK_KR_PD, obejmuje następujące elementy:
Od 1 stycznia 2025 roku:
- Znaczniki identyfikujące konta ksiąg rachunkowych.
Od 1 stycznia 2026 roku:
- Numer identyfikacji kontrahenta (NIP).
- Numer identyfikujący fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF).
- Dane z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
- Informacje dotyczące różnic pomiędzy wynikiem bilansowym a podatkowym.
Przedsiębiorcy są zobowiązani do dostosowania swoich systemów finansowo-księgowych w taki sposób, aby od 1 stycznia 2025 roku mogli generować księgi rachunkowe zgodnie z opublikowaną strukturą logiczną. Pierwsze pliki JPK_KR_PD należy złożyć do marca 2026 roku, tj. do upływu terminu złożenia zeznania podatkowego za 2025 rok.
Przygotowanie przedsiębiorstw do nowych obowiązków
Wprowadzenie obowiązku cyfryzacji dokumentacji księgowej wymaga od przedsiębiorców podjęcia szeregu działań przygotowawczych, w tym:
- Dostosowanie systemów finansowo-księgowych: Aktualizacja oprogramowania księgowego w celu zapewnienia zgodności z nowymi strukturami logicznymi.
- Szkolenie personelu: Przeszkolenie pracowników odpowiedzialnych za prowadzenie ksiąg rachunkowych w zakresie nowych wymogów i procedur.
Obniżenie minimalnej podstawy wyliczenia składki zdrowotnej
Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzono istotne zmiany dotyczące minimalnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców. Nowe regulacje mają na celu obniżenie obciążeń finansowych dla osób prowadzących działalność gospodarczą, zwłaszcza tych o niższych dochodach.
Dotychczasowe zasady
Przed wprowadzeniem zmian, minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców wynosiła 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na pierwszy dzień danego roku składkowego. W 2024 roku minimalne wynagrodzenie wynosiło 4 242 zł, co oznaczało, że minimalna miesięczna składka zdrowotna wynosiła 381,78 zł (9% z 4 242 zł).
Nowe regulacje od 2025 roku
Zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2024 roku o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, od 1 stycznia 2025 roku minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej została obniżona do 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2025 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4 666 zł, więc nowa podstawa wymiaru składki to 3 499,50 zł (75% z 4 666 zł). W efekcie minimalna miesięczna składka zdrowotna dla przedsiębiorców wynosi obecnie 314,96 zł (9% z 3 499,50 zł).
Korzyści dla przedsiębiorców
Obniżenie minimalnej podstawy wymiaru składki zdrowotnej przynosi przedsiębiorcom, zwłaszcza tym o niższych dochodach, wymierne korzyści finansowe. W porównaniu z poprzednim rokiem, miesięczna składka zdrowotna zmniejszyła się o 66,82 zł, co w skali roku daje oszczędność rzędu 801,84 zł. Dla wielu małych firm i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest to znaczące odciążenie budżetu. Aby zobrazować wpływ nowych regulacji na wysokość składki zdrowotnej, przedstawiamy porównanie dla przedsiębiorcy osiągającego dochód na poziomie minimalnej podstawy:
2024 | 2025 | |
Minimalne wynagrodzenie | 4242 zł | 4666 zł |
Podstawa wymiaru składki | 4242 zł | 3499,50 zł |
Składka zdrowotna | 381,78 (9% z 4242 zł) | 314,96 zł ((% z 3499,50 zł) |
Jak widać, mimo wzrostu minimalnego wynagrodzenia, dzięki obniżeniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej, przedsiębiorca zapłaci w 2025 roku niższą składkę niż w roku poprzednim.
Zmiany w definicjach jednostek – mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
Od 1 stycznia 2025 roku w polskim systemie rachunkowości wprowadzono istotne zmiany dotyczące definicji jednostek mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Nowelizacja ustawy o rachunkowości podniosła progi finansowe klasyfikujące te podmioty o 25%, co ma na celu dostosowanie przepisów do aktualnych realiów gospodarczych oraz inflacji. Zmiany te pozwolą większej liczbie przedsiębiorstw korzystać z uproszczeń przewidzianych dla tych kategorii.
Przed nowelizacją, klasyfikacja przedsiębiorstw opierała się na trzech kryteriach:
Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego:
- Jednostka mikro: do 1 500 000 zł
- Jednostka mała: do 25 500 000 zł
- Jednostka średnia: do 85 000 000 zł
Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy:
- Jednostka mikro: do 3 000 000 zł
- Jednostka mała: do 51 000 000 zł
- Jednostka średnia: do 170 000 000 zł
Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty:
- Jednostka mikro: do 10 osób
- Jednostka mała: do 50 osób
- Jednostka średnia: do 250 osób
Aby zakwalifikować się do danej kategorii, jednostka musiała spełnić co najmniej dwa z trzech powyższych kryteriów.
Nowe progi od 2025 roku
Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadziła podwyższenie progów finansowych o 25%. Obecnie obowiązujące limity przedstawiają się następująco:
Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego:
- Jednostka mikro: do 2 000 000 z
- Jednostka mała: do 33 000 000 zł
- Jednostka średnia: do 110 000 000 zł
Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy:
- Jednostka mikro: do 4 000 000 zł
- Jednostka mała: do 66 000 000 zł
- Jednostka średnia: do 220 000 000 zł
Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty (bez zmian):
- Jednostka mikro: do 10 osób
- Jednostka mała: do 50 osób
- Jednostka średnia: do 250 osób
Podobnie jak wcześniej, aby zostać zakwalifikowaną do danej kategorii, jednostka musi spełnić co najmniej dwa z trzech powyższych kryteriów.