2024 rok był okresem intensywnych zmian i wprowadzenia nowych regulacji w obszarze podatków, księgowości oraz prawa pracy, które miały znaczący wpływ na działalność przedsiębiorców i pracowników. Nowe przepisy wprowadziły zarówno wyzwania, jak i szanse, które wymagały dostosowania się do zmieniającego się otoczenia prawnego. Zmiany te obejmowały m.in. nowe obowiązki dotyczące e-Faktur, systemu zgłaszania naruszeń, a także podwyżki minimalnego wynagrodzenia i zmiany w zakresie wynagrodzeń nocnych. Dla firm oznaczało to konieczność dostosowania swoich procesów księgowych, kadrowych oraz podatkowych, a także zwiększenie transparentności i zgodności z obowiązującymi regulacjami.
Rok 2025 z kolei przyniesie kontynuację cyfryzacji w relacjach z administracją skarbową oraz dalsze zmiany w prawie pracy i podatkach, które wpłyną na wysokość kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. W obliczu nadchodzących wyzwań przedsiębiorcy będą musieli nie tylko monitorować zmiany w przepisach, ale także inwestować w odpowiednie narzędzia technologiczne oraz szkolić swoich pracowników, aby sprostać wymaganiom stawianym przez prawo.
W tym artykule przyjrzymy się najistotniejszym zmianom, które miały miejsce w 2024 roku, a także przedstawimy zapowiedzi i wyzwania, które czekają nas w nadchodzących miesiącach 2025 roku.
Podatki w 2024 roku – Nowości i kluczowe zmiany
Rok 2024 przyniósł wiele zmian w systemie podatkowym, które miały na celu uproszczenie rozliczeń, wprowadzenie nowych ulg oraz wsparcie przedsiębiorczości. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany, które wpłynęły na sytuację podatników w 2024 roku.
Wzrost kwoty wolnej od podatku i zmiany w progach podatkowych
Jedną z najważniejszych zmian była podwyżka kwoty wolnej od podatku. Od stycznia 2024 roku wynosi ona 40 000 zł, co oznacza zmniejszenie obciążeń podatkowych dla osób osiągających niskie i średnie dochody. Zmodyfikowano również progi podatkowe:
- I próg -12% dla dochodów do 150 000 zł,
- II próg – 32% dla dochodów powyżej 150 000 zł.
Zmiany te poprawiły sytuację finansową wielu Polaków, pozwalając na zwiększenie ich dochodów netto.
Nowe ulgi podatkowe w 2024 roku
W celu wspierania innowacji i inwestycji wprowadzono nowe ulgi podatkowe, takie jak:
- Ulga na robotyzację – możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów związanych z robotyzacją procesów produkcyjnych.
- Ulga na pracowników badawczo-rozwojowych – zwiększono limity odliczeń dla przedsiębiorstw zatrudniających specjalistów B+R.
- Ulga na termomodernizację – rozszerzono katalog wydatków podlegających odliczeniu, w tym na instalacje fotowoltaiczne i pompy ciepła.
Zmiany w VAT – przesunięcie obowiązku wdrożenia KSeF
W kontekście podatku VAT najistotniejszą informacją w 2024 roku była decyzja o przesunięciu terminu obowiązkowego wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Choć pierwotnie system miał stać się obowiązkowy od lipca 2024 roku, termin ten został przesunięty na 1 lipca 2025 roku. Przedsiębiorcy zyskali dodatkowy czas na dostosowanie się do nowych wymogów, takich jak zakup odpowiedniego oprogramowania czy szkolenia personelu. Decyzja o odroczeniu była odpowiedzią na postulaty środowisk biznesowych, które zgłaszały trudności związane z koniecznością szybkiego wdrożenia systemu. Mimo to już w 2024 roku wielu przedsiębiorców zaczęło dobrowolnie korzystać z KSeF, aby przygotować się do nadchodzących zmian.
Split payment i uproszczenia w procedurach
W 2024 roku uproszczono również zasady stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment). Wprowadzono ułatwienia dotyczące zwrotu nadwyżki VAT na rachunek bankowy, co poprawiło płynność finansową firm.
Zmiany w prawie pracy w 2024 roku
Rok 2024 okazał się przełomowy w obszarze prawa pracy. Wprowadzono szereg regulacji, które miały na celu poprawę warunków zatrudnienia, zapewnienie większej elastyczności dla pracowników oraz dostosowanie polskiego prawa pracy do unijnych dyrektyw. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, które wpłynęły na rynek pracy w 2024 roku.
Dłuższe urlopy rodzicielskie i nowe zasady ich podziału
Od kwietnia 2024 roku weszły w życie przepisy wydłużające urlop rodzicielski. Zgodnie z nowymi regulacjami, rodzice mogą teraz korzystać z:
- 41 tygodni urlopu rodzicielskiego przy urodzeniu jednego dziecka,
- 43 tygodni w przypadku narodzin wieloraczków.
Co więcej, wprowadzono obowiązkową część urlopu rodzicielskiego dla ojców – 9 tygodni, które nie podlegają przeniesieniu na drugiego rodzica. Zmiana ta ma na celu zachęcenie ojców do bardziej aktywnego uczestnictwa w opiece nad dzieckiem i równoważenie obowiązków rodzinnych między obojgiem rodziców.
Praca zdalna w Kodeksie pracy
W marcu 2024 roku wprowadzono na stałe przepisy dotyczące pracy zdalnej. Nowe regulacje określają, że:
- Praca zdalna może być wykonywana zarówno na stałe, jak i w formie hybrydowej.
- Pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów związanych z pracą zdalną, takich jak wydatki na energię elektryczną, Internet czy amortyzacja sprzętu.
- Pracownik ma prawo do przejścia na pracę zdalną w szczególnych okolicznościach, np. w przypadku ciąży, wychowywania dziecka do 4. roku życia lub sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.
Dzięki tym regulacjom ujednolicono zasady pracy zdalnej, co wpłynęło na większą elastyczność zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.
Zmiany w wynagrodzeniach i dodatkach za pracę
Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku do 4 150 zł brutto miało bezpośredni wpływ na wzrost świadczeń takich jak:
- Dodatek za pracę w nocy – stanowiący 20% minimalnej stawki godzinowej,
- Odprawy i odszkodowania – których wysokość zależy od aktualnej płacy minimalnej.
Te zmiany znacząco poprawiły sytuację pracowników wykonujących pracę w trudnych warunkach lub nietypowych godzinach.
Nowe obowiązki pracodawców: szkolenia i przejrzyste warunki zatrudnienia
W 2024 roku nałożono na pracodawców obowiązek informowania pracowników o warunkach zatrudnienia w bardziej szczegółowy sposób. Zgodnie z przepisami:
- Pracodawca musi dostarczyć pisemną informację o wynagrodzeniu, systemie czasu pracy oraz długości urlopu w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy.
- Wprowadzono obowiązek regularnych szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym dla pracowników zdalnych.
Ustawa o ochronie sygnalistów – nowe wyzwania dla pracodawców
Jednym z najważniejszych wydarzeń w 2024 roku było uchwalenie ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, znanej jako ustawa o sygnalistach. Ustawa ta implementuje dyrektywę Unii Europejskiej z 2019 roku i wprowadza nowe obowiązki dla pracodawców. Choć przepisy zostały uchwalone 14 czerwca 2024 roku, ich wprowadzenie odbyło się etapami – większość zapisów weszła w życie 25 września 2024 roku, natomiast pełne obowiązywanie przepisów, w tym możliwość dokonywania zgłoszeń zewnętrznych, zaczęło się 25 grudnia 2024 roku.
Przepisy ustawy nakładają na pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników obowiązek wdrożenia wewnętrznych procedur zgłaszania naruszeń. Dodatkowo przedsiębiorcy z sektora publicznego muszą zapewnić bezpieczne kanały zgłoszeń oraz edukować pracowników w zakresie nowych regulacji.
Obowiązki pracodawców obejmują opracowanie i wdrożenie wewnętrznych procedur, wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za obsługę zgłoszeń, zapewnienie poufności zgłoszeń, regularne raportowanie działań podjętych w związku z otrzymanymi zgłoszeniami.
Środki ochrony sygnalistów
Ustawa wprowadza szereg mechanizmów chroniących sygnalistów przed działaniami odwetowymi, w tym zakaz zwolnienia z pracy lub pogorszenia warunków zatrudnienia, ochronę przed obniżeniem wynagrodzenia, zachowanie pełnej poufności danych osobowych zgłaszających.
Dodatkowo, pracownikom przysługuje ochrona prawna przed działaniami, które mogłyby ich zniechęcać do zgłaszania nieprawidłowości.
Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów
Pracodawcy, którzy nie wprowadzą wewnętrznych procedur lub nie zapewnią odpowiedniej ochrony sygnalistom, mogą zostać ukarani. W katalogu sankcji znajdują się grzywna, kara ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności do 3 lat za ujawnienie tożsamości sygnalisty lub podejmowanie działań odwetowych.
Zmiany w przepisach księgowych i podatkowych w 2024 roku
Rok 2024 przyniósł istotne zmiany w obszarze księgowości i podatków, które wpłynęły na funkcjonowanie przedsiębiorstw w Polsce. Poniżej przedstawiamy kluczowe z nich:
Zmiany w Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK_V7)
W związku z wprowadzeniem obowiązkowego KSeF, od 1 lipca 2024 roku nastąpiły modyfikacje w strukturze JPK_V7. Przedsiębiorcy są zobowiązani do uwzględnienia w pliku dodatkowych oznaczeń dotyczących faktur ustrukturyzowanych. Zmiany te mają na celu usprawnienie procesu kontroli podatkowej oraz zwiększenie transparentności transakcji.
Obniżenie limitu zobowiązującego do prowadzenia pełnej księgowości
Od 1 stycznia 2024 roku obniżono limit przychodów netto, którego przekroczenie zobowiązuje jednostki do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nowy limit wynosi 2 miliony euro, co po przeliczeniu na złotówki według kursu z 1 października 2023 roku stanowi 9 188 000 zł. Przedsiębiorcy, którzy przekroczyli ten próg w 2023 roku, są zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości od 2024 roku.
Nowe limity dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
W 2024 roku wprowadzono nowe limity przychodów dla podatników korzystających z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Limit ten został podniesiony do 2 milionów euro, co po przeliczeniu stanowi 9 188 000 zł. Zmiana ta ma na celu ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Wygaśnięcie decyzji o przyznanych ulgach w zapłacie podatku
Od 2024 roku wprowadzono przepisy, zgodnie z którymi decyzje o przyznanych ulgach w zapłacie podatku wygasają po upływie 3 lat od dnia ich wydania, jeżeli w tym czasie nie zostaną wykonane. Przedsiębiorcy powinni monitorować terminy przyznanych ulg, aby nie utracić możliwości ich wykorzystania.
Zapowiedzi zmian na 2025 rok – Co warto wiedzieć?
Rok 2025 zapowiada się jako okres dalszych zmian w polskim systemie podatkowym, prawie pracy oraz ubezpieczeniach społecznych. Warto już teraz przygotować się na nowe regulacje, które mogą wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstw i sytuację pracowników. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zapowiedzi.
Planowane zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i prawnych (CIT)
W 2025 roku ustawodawca planuje wprowadzenie kilku kluczowych zmian w zakresie podatków dochodowych:
- Podwyższenie kwoty wolnej od podatku PIT: Rząd rozważa zwiększenie kwoty wolnej od podatku z obecnych 30 000 zł do 40 000 zł. Zmiana ta ma na celu poprawę sytuacji finansowej osób o niższych dochodach.
- Nowe ulgi inwestycyjne w CIT: Dla przedsiębiorstw przewiduje się wprowadzenie kolejnych ulg podatkowych związanych z inwestycjami w nowe technologie, badania i rozwój (B+R) oraz zieloną energię. Nowe przepisy mają zachęcić firmy do modernizacji i ograniczania emisji.
- Zmiana zasad opodatkowania dochodów zagranicznych: W ramach walki z unikaniem opodatkowania rząd planuje zaostrzenie przepisów dotyczących dochodów uzyskiwanych za granicą, szczególnie z rajów podatkowych.
Przewidywane podwyżki składek ZUS
Od stycznia 2025 roku przedsiębiorcy muszą przygotować się na wyższe obciążenia związane z ubezpieczeniami społecznymi. Wzrost składek wynika z prognozowanego podwyższenia przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. Obecnie mówi się o wzroście podstawy wymiaru składek, co przełoży się na:
- wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej,
- zwiększenie obciążeń zarówno dla pracodawców, jak i osób samozatrudnionych.
Wdrożenie pełnej cyfryzacji w relacjach z urzędami skarbowymi
Rok 2025 przyniesie kolejny krok w stronę cyfryzacji administracji podatkowej. Planowane zmiany obejmują:
- Obowiązkowe korzystanie z platformy e-Urząd Skarbowy: Wszelkie deklaracje, wnioski i inne dokumenty mają być składane wyłącznie w formie elektronicznej.
- Automatyczne rozliczanie podatników przez administrację skarbową: W przypadku PIT administracja skarbowa będzie oferować automatyczne przygotowanie rocznych zeznań podatkowych na podstawie zgromadzonych danych.
- Cyfrowe doręczenia decyzji i pism urzędowych: Zgodnie z nowymi regulacjami, wszystkie decyzje podatkowe będą doręczane elektronicznie za pośrednictwem platformy e-Doręczenia.
Dostosowanie do nowych regulacji podatkowych i księgowych
Wprowadzenie nowych przepisów w obszarze podatków i księgowości wymaga od przedsiębiorców szczególnej uwagi:
Zmiany w podatku dochodowym (PIT i CIT) – Nowe zasady opodatkowania, w tym ulgi inwestycyjne i regulacje dotyczące dochodów zagranicznych, mogą znacząco wpłynąć na rozliczenia firm. Konieczne będzie dostosowanie polityki podatkowej do nowych wymogów.
Obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – Choć wdrożenie zostało przesunięte, w 2025 roku przedsiębiorcy będą musieli przygotować się do pełnej cyfryzacji fakturowania, co może wymagać aktualizacji systemów księgowych oraz przeszkolenia personelu.
Zmiany w raportowaniu i obowiązkach dokumentacyjnych – Rozszerzone obowiązki sprawozdawcze, np. w zakresie raportowania schematów podatkowych, mogą wymagać dodatkowego nakładu pracy i współpracy z doradcami podatkowymi.
Jak zmiany wpłynęły na przedsiębiorców i pracowników w 2024 roku?
Rok 2024 przyniósł szereg istotnych zmian w obszarze podatków, księgowości oraz prawa pracy, które miały znaczący wpływ na działalność firm oraz życie pracowników. Nowe regulacje, pomimo potencjalnych trudności związanych z ich wdrożeniem, stanowią krok ku dalszej cyfryzacji procesów oraz uproszczeniu wielu obowiązków administracyjnych. W tym rozdziale podsumujemy kluczowe zmiany wprowadzone w 2024 roku, oceniając ich skutki oraz przedstawimy wskazówki dla firm na nadchodzący rok.
Ocena skutków wprowadzenia nowych regulacji
Zmiany w zakresie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – Choć pełna implementacja systemu e-Faktur miała pierwotnie obowiązywać już w 2024 roku, zmiany w tym zakresie zostały opóźnione. Tym samym przedsiębiorcy, którzy już rozpoczęli korzystanie z KSeF, wciąż muszą dostosować swoje systemy księgowe do wymogów i oczekiwać pełnej implementacji w 2025 roku. Dla firm, które już przyzwyczaiły się do e-Faktur, zmiany w zakresie tego systemu oznaczają dalsze uproszczenia administracyjne, jednak wymagają nieustannego monitorowania nowych przepisów.
Nowelizacja przepisów dotyczących sygnalistów – Obowiązki związane z wdrożeniem systemu zgłaszania naruszeń, choć istotne, spotkały się z mieszanymi reakcjami wśród przedsiębiorców. Wymóg stworzenia procedur wewnętrznych dla sygnalistów oraz zapewnienie odpowiedniej ochrony prawnej, choć nieco skomplikowany, może w dłuższej perspektywie przyczynić się do poprawy transparentności w firmach. Jednak wdrożenie tych regulacji wymagało nakładów czasowych i finansowych, które dla wielu przedsiębiorców stanowiły wyzwanie.
Zwiększenie obowiązków związanych z raportowaniem do ZUS i rozliczaniem wynagrodzeń – Z kolei zmiany w zakresie sprawozdawczości ZUS, w tym rozszerzenie wymagań dotyczących ewidencji wynagrodzeń i składek, spowodowały zwiększenie obciążeń administracyjnych. Przedsiębiorcy musieli dostosować swoje systemy płacowe oraz zapewnić odpowiednie szkolenia dla personelu odpowiedzialnego za kadry i płace. Z kolei zmiany dotyczące raportowania w systemie PUE ZUS miały na celu uproszczenie procesów, jednak wymagały od firm inwestycji w technologie i zmianę dotychczasowych procedur.
Zmiany w prawie pracy – Minimalne wynagrodzenie i dodatki nocne – Z kolei wzrost minimalnego wynagrodzenia oraz zmiany w zakresie dodatków nocnych i innych form wynagrodzeń miały istotny wpływ na koszty zatrudnienia. Firmy musiały dostosować swoje budżety, aby sprostać tym wymogom. Z kolei pracownicy zyskali wyższe wynagrodzenie za pracę w godzinach nocnych, co wpłynęło na poprawę jakości ich życia zawodowego i finansowego.
Wskazówki dla firm na nadchodzący rok
Patrząc w przyszłość, przedsiębiorcy powinni przygotować się na kontynuację cyfryzacji procesów oraz dalsze zmiany regulacyjne. Oto kilka kluczowych wskazówek, które pomogą firmom w nadchodzącym 2025 roku:
Monitoruj zmiany w przepisach – W 2025 roku kontynuowane będą zmiany w zakresie podatków, raportowania, jak i wdrożenia systemu KSeF. Przedsiębiorcy powinni na bieżąco śledzić zmiany prawne, aby dostosować swoją działalność do nowych wymogów. Zainwestowanie w oprogramowanie księgowe kompatybilne z KSeF oraz w systemy do raportowania ZUS, VAT czy PIT, może ułatwić życie firmom i zminimalizować ryzyko błędów.
Szkolenie pracowników – Nowe regulacje, zwłaszcza te dotyczące prawa pracy, wymagają odpowiedniego przeszkolenia personelu odpowiedzialnego za kwestie kadrowe i płacowe. Pracodawcy powinni zapewnić swoim pracownikom wiedzę na temat zmian w wynagrodzeniach, dodatkach oraz świadczeniach socjalnych.
Zadbaj o cyfryzację – Cyfryzacja procesów księgowych i podatkowych to nie tylko obowiązek, ale także duża oszczędność czasu i pieniędzy. Używanie odpowiednich narzędzi i systemów pozwala nie tylko na spełnienie wymogów prawnych, ale także na poprawienie efektywności pracy w firmie.
Zwiększenie transparentności i zgodności z regulacjami – Przedsiębiorcy powinni dostosować swoje procedury do nowych przepisów dotyczących sygnalistów, ochrony danych osobowych i transparentności w organizacjach. Warto wdrożyć odpowiednie mechanizmy zarządzania ryzykiem i audyty wewnętrzne, które pozwolą na bieżąco monitorować zgodność z obowiązującymi przepisami.
Zmiany w 2024 roku miały istotny wpływ na przedsiębiorców, jednak już teraz należy się przygotować na kolejne wyzwania w 2025 roku. Zdolność do szybkiego reagowania na nowe regulacje, a także inwestowanie w odpowiednie technologie i szkolenia, pomoże firmom sprostać nadchodzącym wymaganiom i utrzymać płynność w działalności.