Październik 2024 roku przyniósł szereg istotnych zmian w przepisach dotyczących działalności gospodarczej i systemu ubezpieczeń społecznych, które mają wpływ na codzienne obowiązki księgowe przedsiębiorców. Wśród najważniejszych nowości znajduje się wprowadzenie tzw. “wakacji składkowych” dla mikroprzedsiębiorców oraz komorników sądowych, którzy od 1 listopada 2024 roku będą mogli składać wnioski o zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za jeden wybrany miesiąc w roku. Dzięki tej uldze, przedsiębiorcy zyskają możliwość zmniejszenia kosztów działalności, co stanowi odpowiedź na rosnącą presję inflacyjną i obciążenia związane z prowadzeniem biznesu.
Nowa regulacja, wprowadzająca możliwość zwolnienia z opłat na ubezpieczenia społeczne, obejmuje składki od najniższej podstawy wymiaru, a także wprowadza korzystne zasady dla przedsiębiorców, którzy spełniają określone warunki – między innymi, mając zgłoszonych do ubezpieczeń nie więcej niż 10 ubezpieczonych, a także nie przekraczając rocznego przychodu w wysokości 2 mln euro. Należy jednak pamiętać, że nie wszyscy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z tej ulgi – lista wykluczonych grup jest długa i obejmuje m.in. osoby prowadzące działalność nierejestrowaną, korzystające z ulgi na start, twórców i artystów, czy przedsiębiorców, którzy zatrudniają więcej niż 9 pracowników.
Październik 2024 to także miesiąc, w którym księgowi muszą przygotować się na szereg obowiązków związanych z rozliczeniami za trzeci kwartał 2024 roku, w tym złożeniem deklaracji VAT, PIT oraz ZUS. W artykule przedstawimy szczegółowe informacje na temat wprowadzonych zmian, terminów obowiązujących w październiku oraz praktyczne wskazówki, które pomogą w dostosowaniu działalności do nowych regulacji.
Medycyna pracy – aktualne zasady oraz planowane zmiany
Ministerstwo Zdrowia zapowiada istotne zmiany w medycynie pracy, mające na celu rozszerzenie profilaktyki zdrowotnej wśród pracowników. Obecnie każdy pracownik, zanim rozpocznie nową pracę, musi przejść badania wstępne w ramach medycyny pracy. Na ich wykonanie pracownik ma 7 dni od otrzymania skierowania od pracodawcy. Badania te są wymagane nie tylko dla osób zatrudnianych na nowych stanowiskach, ale także dla pracowników zmieniających stanowisko wewnątrz firmy, jeśli wiąże się to ze zmianą warunków pracy (np. większym wysiłkiem fizycznym lub narażeniem na hałas czy substancje szkodliwe). Oprócz badań wstępnych, pracownicy są zobowiązani do przeprowadzania regularnych badań okresowych. Częstotliwość tych badań zależy od charakteru pracy oraz ryzyka zawodowego:
- Dla pracowników biurowych, gdzie ryzyko zawodowe jest niskie, badania okresowe wykonuje się zazwyczaj co 4–5 lat.
- Dla osób pracujących w warunkach o podwyższonym ryzyku (np. narażonych na czynniki chemiczne czy hałas), badania mogą być wymagane co 2–3 lata lub nawet co rok w przypadku wysokiego ryzyka.
Obecny zakres badań medycyny pracy
Obecnie zakres badań medycyny pracy zależy od specyfiki stanowiska i obejmuje:
- Podstawowe badania fizykalne (m.in. ocena stanu zdrowia, osłuchiwanie płuc, badanie ciśnienia),
- Badania wzroku – szczególnie istotne dla osób pracujących przy komputerze,
- Badania audiometryczne (słuchu) – dla pracowników narażonych na hałas,
- Badania krwi i moczu – w zależności od rodzaju wykonywanej pracy,
- Badania dodatkowe, takie jak RTG klatki piersiowej dla pracowników narażonych na pyły czy spirometria dla osób pracujących w środowiskach szkodliwych dla układu oddechowego.
Planowane zmiany w badaniach profilaktycznych
Ministerstwo Zdrowia planuje rewolucję w medycynie pracy, wprowadzając szerszy zakres badań profilaktycznych. Wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny zapowiedział, że nowy pakiet badań pracowniczych będzie obejmował dodatkowe testy, które podzielono na badania obowiązkowe i opcjonalne. Nowe badania obowiązkowe mają objąć:
- Lipidogram (ocena poziomu cholesterolu i triglicerydów, co pozwala na ocenę ryzyka chorób sercowo-naczyniowych),
- Pomiar poziomu cukru we krwi (ważny dla wczesnego wykrywania cukrzycy),
- BMI (wskaźnik masy ciała, używany do oceny ryzyka nadwagi i otyłości).
Natomiast badania opcjonalne, czyli dostępne na zasadzie dobrowolności, obejmą bardziej specjalistyczne testy:
- Mammografię dla kobiet (profilaktyka raka piersi),
- Cytologię (badanie w kierunku raka szyjki macicy),
- PSA (dla mężczyzn, pozwalające wykryć wczesne stadia raka prostaty),
- RTG płuc (ważne dla diagnozowania chorób układu oddechowego),
- Kolonoskopię lub testy na krew utajoną w kale (profilaktyka raka jelita grubego).
Częstotliwość badań i finansowanie nowych usług
W nowych przepisach pojawią się również wytyczne dotyczące częstotliwości tych badań, dostosowane do wieku i grup ryzyka. Badania obowiązkowe, jak lipidogram czy poziom cukru, będą przeprowadzane co 2–3 lata dla pracowników o podwyższonym ryzyku. Badania opcjonalne, ukierunkowane na profilaktykę nowotworową, będą realizowane dobrowolnie, np. mammografia co 2 lata dla kobiet po 50. roku życia. Kwestia finansowania nowych badań wzbudza liczne pytania. Wiceminister Konieczny wyjaśnił, że Ministerstwo Zdrowia planuje zastąpić program „Profilaktyka 40+” nowym systemem, w którym przychodnie przystępujące do programu będą finansowane przez państwo – pracodawcy nie będą ponosić dodatkowych kosztów. Przychodnie nieuczestniczące w programie mogą obciążyć pracodawców kosztami badań. Wprowadzenie dodatkowych badań w ramach medycyny pracy ma na celu poprawę profilaktyki zdrowotnej wśród pracowników, co przyczyni się do wczesnego wykrywania chorób cywilizacyjnych oraz nowotworowych. Oczekuje się, że nowe zasady pozwolą na obniżenie absencji chorobowej i zmniejszenie wydatków na leczenie w dłuższej perspektywie.
Nowy Rok, nowe przepisy – jakie zmiany czekają przedsiębiorców od 2025 roku?
Zbliżający się rok 2025 zapowiada istotne zmiany dla przedsiębiorców, szczególnie w obszarach składek na ubezpieczenia społeczne, podatków oraz przepisów związanych z działalnością gospodarczą. Te modyfikacje mają na celu zarówno uproszczenie obecnych przepisów, jak i dostosowanie polskiego prawa do wymogów unijnych. Zmiany te mogą wpłynąć na budżety przedsiębiorstw, a także na codzienną działalność gospodarczą.
Składki zdrowotne i społeczne – nowe zasady i rosnące koszty
Jedną z najważniejszych modyfikacji jest wprowadzenie ryczałtowej składki zdrowotnej, która ma zredukować obciążenia dla niektórych przedsiębiorców oraz uprościć sposób naliczania składek. W 2025 roku składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej wyniesie 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia, co będzie oznaczało comiesięczny wydatek około 310 zł. W porównaniu do obecnych stawek, jest to zmiana na korzyść, która ma przynieść oszczędności dla właścicieli firm o niższych dochodach.
Dla przedsiębiorców rozliczających się liniowo, system składek zdrowotnych również zostanie uproszczony – przewiduje się dwie stawki, zależne od wysokości dochodów. Firmy korzystające z rozliczenia ryczałtowego zapłacą składkę zdrowotną odpowiednią do poziomu przychodów: dla przychodów poniżej 85 tys. zł składka roczna wyniesie 300 zł, zaś dla wyższych dochodów może sięgać 700 zł. Przewidywane jest również zniesienie obowiązku wielokrotnego opłacania składki zdrowotnej dla osób, które mają kilka tytułów ubezpieczeniowych.
Mimo uproszczeń w składkach zdrowotnych, przedsiębiorcy muszą liczyć się z rosnącymi kosztami związanymi z opłatami na ubezpieczenia społeczne (ZUS). Wynika to z prognozowanego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, które w 2025 roku ma wynieść 8673 zł. Wyższa podstawa wymiaru składek społecznych przełoży się na miesięczne obciążenie ZUS na poziomie 1773,96 zł, co oznacza wzrost o 173,64 zł w stosunku do roku 2024. Z kolei w skali roku daje to dodatkowe obciążenie w wysokości 2083,68 zł, co jest kwotą, którą przedsiębiorcy powinni uwzględnić przy planowaniu budżetu na nowy rok.
Zmiany w podatkach – VAT, akcyza i ulgi podatkowe
W 2025 roku przewidywane są również zmiany w podatku VAT, który zostanie zmodyfikowany dla wybranych grup produktów. Przedsiębiorcy zajmujący się eksportem pojazdów mogą spodziewać się ułatwień – dla takich transakcji przewiduje się możliwość odzyskania akcyzy, co pozwoli firmom na redukcję kosztów. Dodatkowo, pojazdy używane w celach badawczo-rozwojowych będą zwolnione z akcyzy, co stanowi wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną.
Nowe przepisy podatkowe obejmą także ulgi oraz zmiany w podatku dochodowym. Przewiduje się modyfikacje ulg prorodzinnych i rehabilitacyjnych, co wpłynie na przedsiębiorców zatrudniających pracowników korzystających z tych świadczeń. W 2025 roku uregulowane mają zostać również zasady dotyczące zaliczek na podatek od obligacji oraz listów zastawnych, a także nowe reguły dotyczące darowizn przekazywanych na rzecz Ukrainy.
Podatek od nieruchomości – wyższe koszty dla właścicieli i najemców
Od 2025 roku przedsiębiorcy muszą również przygotować się na wzrost podatku od nieruchomości, co wpłynie na koszty działalności. Obciążenie to dotyczy zarówno właścicieli, jak i najemców, ponieważ właściciele nieruchomości często przenoszą koszty podatku na swoich najemców. Wzrost ten wymaga od przedsiębiorstw dokładnego zaplanowania budżetu i uwzględnienia wyższych kosztów związanych z wynajmem lub posiadaniem nieruchomości.
Inne ułatwienia dla przedsiębiorców – rezygnacja z obowiązkowej integracji kas fiskalnych z terminalami płatniczymi
Jedną z istotnych zmian, które mogą wejść w życie w 2025 roku, jest zniesienie obowiązku integracji kas fiskalnych z terminalami płatniczymi. Przepisy te dotychczas były nieekonomiczne, a ich cel był mało efektywny w kontekście pozyskiwania informacji przez Ministerstwo Finansów. Rezygnacja z tego obowiązku stanowi duże ułatwienie, szczególnie dla mniejszych firm, które do tej pory nie inwestowały w integrację systemów w oczekiwaniu na zmianę przepisów. Nowe regulacje, które mają wejść w życie w 2025 roku, wprowadzają istotne zmiany w księgowości i finansach przedsiębiorstw, z jednej strony w formie ułatwień, a z drugiej – poprzez wzrost obciążeń. Przedsiębiorcy powinni już teraz uwzględnić te zmiany w swoich planach budżetowych, aby odpowiednio przygotować się do nadchodzących wyzwań w nowym roku.
Jak przygotować się na nadchodzące zmiany?
Przygotowanie do zmian, które wejdą w życie w 2025 roku, wymaga od przedsiębiorców kilku kluczowych kroków. Przede wszystkim warto przeanalizować swój obecny budżet i oszacować, jak planowane zmiany w składkach ZUS i zdrowotnych, podatkach oraz innych opłatach wpłyną na całkowite koszty prowadzenia działalności. W związku z podwyżkami składek społecznych dobrym krokiem może być zaktualizowanie prognoz finansowych na przyszły rok, uwzględniając wzrost obciążeń. Warto również rozważyć konsultacje z księgowymi lub doradcami podatkowymi, którzy mogą doradzić, jak najlepiej wykorzystać nowe ulgi i zmiany w składkach zdrowotnych, aby zoptymalizować koszty.
Innym ważnym działaniem jest dostosowanie systemów księgowych i raportowania do ewentualnych zmian przepisów, szczególnie tych związanych z podatkiem VAT i nowymi stawkami akcyzy. Dla firm, które korzystają z nieruchomości komercyjnych, konieczne może być negocjowanie warunków najmu, aby uwzględnić podwyżki w podatku od nieruchomości. Warto również zwrócić uwagę na zmiany dotyczące rezygnacji z obowiązkowej integracji kas fiskalnych z terminalami, co pozwoli na oszczędność w kosztach związanych z implementacją tego systemu.
Ostatecznie, dobrym krokiem jest bieżące monitorowanie zmian w przepisach, by mieć pewność, że w pełni wykorzystujemy dostępne ulgi oraz możliwości oszczędności. Regularne aktualizowanie wiedzy o zmianach prawnych i podatkowych pozwoli firmie szybko reagować na nowe przepisy i sprawnie dostosowywać się do dynamicznie zmieniających się warunków.
Kasowy PIT – nowa forma rozliczeń dla przedsiębiorców
Od 1 stycznia 2025 roku przedsiębiorcy będą mieli możliwość wyboru kasowego PIT jako formy rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. To rozwiązanie, które pozwala na rozliczanie podatku dochodowego dopiero w momencie faktycznego otrzymania zapłaty za wykonaną usługę lub dostarczony towar. Nowe przepisy mają na celu uproszczenie rozliczeń podatkowych, zwłaszcza dla małych firm, które borykają się z problemem nierzetelnych płatników lub opóźnieniami w otrzymywaniu należności.
Kto będzie mógł skorzystać z kasowego PIT?
Z kasowego PIT będą mogły skorzystać osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, pod warunkiem że ich przychody w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły kwoty 1 mln zł. Nowe przepisy obejmują także osoby, które dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą – dla nich limit przychodów w pierwszym roku działalności nie będzie obowiązywał, co daje im szansę na skorzystanie z tego rozwiązania od samego początku. Ważne jest, że kasowy PIT będzie opcjonalny, a przedsiębiorcy będą musieli złożyć odpowiednie oświadczenie do naczelnika urzędu skarbowego, aby wybrać tę formę rozliczenia.
Jak działa kasowy PIT?
Podstawową zasadą kasowego PIT jest to, że przedsiębiorca będzie płacił podatek dochodowy dopiero wtedy, gdy otrzyma zapłatę za swoje usługi lub towary. W praktyce oznacza to, że dochód będzie rozpoznawany tylko wtedy, gdy faktycznie dojdzie do zapłaty, a koszty uzyskania przychodu będą mogły być potrącone dopiero po dokonaniu zapłaty za otrzymany towar lub usługę. Dzięki temu przedsiębiorcy będą mieli większą elastyczność w zarządzaniu finansami, ponieważ nie będą musieli odprowadzać podatku dochodowego od niezapłaconych faktur.
Kiedy rozpoznać przychód?
Po upływie 2 lat od dnia wystawienia faktury przedsiębiorcy będą zobowiązani do rozpoznania przychodu, nawet jeśli nie otrzymają zapłaty od kontrahentów. Oznacza to, że po tym czasie firma będzie musiała uwzględnić przychód w swoich rozliczeniach, niezależnie od tego, czy środki zostały faktycznie otrzymane. To rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie dochodów fiskalnych państwa, jednocześnie dając przedsiębiorcom dwa lata na uzyskanie należności.
Jak przygotować się do zmiany?
Przedsiębiorcy, którzy planują skorzystać z kasowego PIT, powinni już teraz zaplanować sposób zarządzania swoimi fakturami i płatnościami. Szczególnie ważne będzie monitorowanie wpływów i wydatków w kontekście zapłaconych i niezapłaconych faktur, ponieważ to od nich będzie zależało rozliczanie dochodów. Ponadto, przedsiębiorcy powinni zaktualizować swoje systemy księgowe, aby dostosować je do nowych przepisów oraz pamiętać o złożeniu odpowiedniego oświadczenia do urzędów skarbowych przed rozpoczęciem rozliczeń w systemie kasowym.
Kasowy PIT to nowa, korzystna opcja, szczególnie dla przedsiębiorców, którzy borykają się z opóźnieniami w płatnościach. Choć ma to swoje korzyści, wymaga również dobrej organizacji i systematyczności w prowadzeniu księgowości.
Zmiany w przepisach dotyczących zwolnień lekarskich – co warto wiedzieć?
Ministerstwo Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej opracowało projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który zmienia zasady dotyczące zwolnień lekarskich. Nowe przepisy, które mają na celu uregulowanie wielu kwestii związanych z L4, wprowadzają zmiany w zakresie wykonywania pracy zarobkowej w trakcie choroby, kontroli ZUS oraz wykorzystywania zwolnienia do celów niezgodnych z jego przeznaczeniem.
Czym jest praca zarobkowa w trakcie L4?
Obecnie chory na zwolnieniu lekarskim nie może podejmować pracy zarobkowej. Jeśli jednak wykonuje ją w tym czasie lub wykorzystuje zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego celem (np. wyjeżdża na wakacje), traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Zgodnie z nowymi przepisami, pojęcie „praca zarobkowa” zostało doprecyzowane. Teraz obejmuje każdą czynność, która ma charakter zarobkowy, niezależnie od stosunku prawnego, który ją uzasadnia. Jednak wprowadzono wyjątek dla czynności incydentalnych, które są wymagane przez „istotne okoliczności”. Oznacza to, że sporadyczne, niezwiązane z główną działalnością zawodową działania, jak podpisanie faktury czy dokumentów, nie będą prowadzić do utraty zasiłku chorobowego.
Aktywność niezgodna z celem zwolnienia lekarskiego
Nowe przepisy precyzują także, jakie czynności będą uważane za aktywność niezgodną z celem zwolnienia lekarskiego. Będzie to każda aktywność, która opóźnia leczenie lub rekonwalescencję. Natomiast zwykłe czynności dnia codziennego, takie jak robienie zakupów, wyjście po leki, czy wyjście na spacer w celach zdrowotnych, nie będą traktowane jako naruszenie zasad. Przepisy wskazują, że chory może wykonywać te czynności, jeśli nie będą one kolidowały z procesem leczenia.
Kontrola ZUS – co jeśli nie zastaną chorego w domu?
Nowelizacja precyzuje również zasady kontroli ZUS podczas zwolnienia lekarskiego. Zgodnie z obecnymi przepisami, chory musi wskazać miejsce, w którym będzie przebywał w czasie zwolnienia, a zmiana miejsca pobytu wymaga zgłoszenia do ZUS. Jeśli podczas kontroli ZUS nie zastanie chorego w domu, pracownik ZUS może uznać to za podstawę do utraty prawa do zasiłku chorobowego. Istnieje jednak wyjątek – jeśli nieobecność była uzasadniona względami zdrowotnymi lub koniecznością podjęcia czynności incydentalnych (np. wizyta u lekarza, rehabilitacja, czy wyjście na spacer).
Wyjazd za granicę podczas zwolnienia lekarskiego
Nowe przepisy wprowadzają również regulacje dotyczące wyjazdów za granicę w trakcie zwolnienia lekarskiego. Zgodnie z projektem, chory może wskazać miejsce pobytu poza Polską, o ile jest to uzasadnione zaleceniami lekarza lub innymi istotnymi okolicznościami. Ważne jest, że w przypadku państw Unii Europejskiej ZUS ma możliwość przeprowadzenia kontroli w innych krajach członkowskich, co oznacza, że chorzy przebywający w UE nie muszą spełniać dodatkowych warunków. W przypadku wyjazdów poza Unię Europejską proces kontroli może być bardziej skomplikowany.
Jak przygotować się do zmian?
Zmiany w przepisach wymagają od osób korzystających ze zwolnienia lekarskiego większej uwagi na szczegóły dotyczące ich aktywności w tym czasie. Osoby chore powinny być świadome, że podejmowanie pracy zarobkowej lub niewłaściwe wykorzystywanie zwolnienia (np. wyjazdy na wakacje) może prowadzić do utraty prawa do zasiłku. Warto także pamiętać o konieczności zgłoszenia zmian w miejscu pobytu oraz o tym, że w niektórych przypadkach wyjazd za granicę może być możliwy, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Z kolei pracodawcy powinni mieć świadomość nowych zasad dotyczących kontroli i precyzyjnych definicji pracy zarobkowej w okresie choroby.
